Το Persefone Saos festival που λαμβάνει χώρα μέσα στη μοναδική φύση της Σαμοθράκης πλαισιωμένη με την αρχέγονη ενέργειά της, εστιάζει στη δημιουργία ενός ολιστικού πλαισίου μελέτης της ανατολικής τροπικής μουσικής με κεντρικό σημείο αναφοράς το τοπικό ρεπερτόριο της Σαμοθράκης.
Μια εβδομάδα σεμιναρίων και μουσικών εργαστηρίων όπου εργαζόμαστε πάνω στον αυτοσχεδιασμός και την (ανα) σύνθεση στην Τροπική Μουσική με εισηγητή τον Περικλή Βραχνό αναλύουμε την τροπικότητα στην Ανατολική Παραδοσιακή Μουσική με εισηγητή τον Λευτέρη Ναβροζίδη και γινόμαστε κοινωνοί της πλούσιας μουσικής παράδοσης της Σαμοθράκης με εισηγήτρια τη Γιώτα Τηγανούρια. Αναπόσπαστο στοιχείο του φεστιβάλ οι
παράλληλες δράσεις που θα δώσουν την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να έρθουν σε επαφή με το φυσικό και πολιτισμικό πλούτο του νησιού, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα το σώμα μέσα από διαδρομές μικρής και μεσαίας δυσκολίας, πρακτικές yoga και άλλες δραστηριότητες.
Στο τέλος του φεστιβάλ θα λάβει χώρα συναυλία - παρουσίαση του υλικού μελέτης! Φέτος κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ θα πραγματοποιηθούν και άλλες συναυλίες τροπικής μουσικής. Θα ακολουθήσουν σύντομα ανακοινώσεις!
περισσότερες λεπτομέρειες στη σελίδα μας Persefone Saos
Ακολουθεί το κείμενο της Γιώτας Τηγανούρια από την πρώτη συναυλία των μουσικών εργαστηρίων του φεστιβάλ.
Καλησπέρα σας! Σήμερα είμαστε εδώ στην τελική συναυλία του 2ου Φεστιβάλ της Περσεφόνης του Σάος. Πρόκειται για μια μουσική δράση που κράτησε μια εβδομάδα περίπου, με σεμινάρια και μουσικά εργαστήρια, που εστίασαν στη μελέτη της πλούσιας τοπικής μουσικής παράδοσης της Σαμοθράκης καθώς και της ευρύτερης εθνομουσικολογικής ζώνης που αυτή είναι ενταγμένη. Η μουσική παράδοση του νησιού έχει επηρεαστεί γενικά από τα Μικρασιατικά Παράλια, τα σημαντικά κέντρα της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης και εν μέρει από τα γύρω νησιά. Τόσο στο τραγουδιστικό όσο και στο οργανικό χορευτικό ρεπερτόριο , εκτός των κομματιών που διεκδικούν σαμοθρακίτικη εντοπιότητα, υπάρχουν πολλοί παλιοί σκοποί και τραγούδια, μικρασιάτικα, πολίτικα, παλιά σμυρνιά συρτά, αηβαλιώτικα, τενεδιά κλπ. Με βασικό όργανο την ανθρώπινη φωνή προσεγγίσαμε μέρος της τοπικής μουσικής παράδοσης του νησιού την οποία μεταφέραμε και στα μουσικά μας όργανα. Το φεστιβάλ αυτό δημιουργεί συνθήκες ανάδειξης και αναβάπτισης αυτού του μουσικού πλούτου, ο οποίος ταυτόχρονα αποτελεί και μουσικό υλικό για ανασύνθεση και για αναδημιουργία, βασιζόμενη βέβαια στα δεδομένα που υπάρχουν κάθε φορά…
1. Τζάνεμ ποταμέ: γνωστό στην περιοχή του ΒΑ αιγαίου με μια μοναδική μουσική παραλλαγή στη Σαμοθράκη
2. Καράβια με χαρτόνια: ένα τραγούδι του Γιάννη Παπαϊωάννου σε στίχους του Οδυσσέα Μοσχονά, που ήρθε στο νησί τη δεκαετία του 1960 αγαπήθηκε και αφομοιώθηκε στο τοπικό ρεπερτόριο σε μια διαφορετική εκδοχή.
3. Τίνος να πω τον πόνο μου: Θα ταξιδέψουμε στην Μυτιλήνη και στα μικρασιατικά παράλια για τα επόμενα τρία κομμάτια και
4. Σαν βγάλει γη λυγαριά κρασί & οργανικό τσιφτετέλι αλα τούρκα:
5. Εγείραν τα κλωνάρια μου: Παναγιώτη Τούντα σημαντικού συνθέτη του της Σμυρναϊκής Σχολής και ανήκει στην ομάδα των Μικρασιατών μουσικών που μετά την καταστροφή του 1922, διαμόρφωσαν το ρεμπέτικο τραγούδι στην Ελλάδα.
6. Συρτής που σύρνει ντου χουρό: από τα λίγα τραγούδια που διεκδικούν σαμοθρακίτικη εντοπιότητα τραγούδι της αγάπης και γυναικείος σταυρωτός χορός, που θυμίζει τον χορό των κοριτσιών από το γάμο της Αρμονίας και του Κάδμου, ένας χορός που ενώνει το χθες με το σήμερα το παρελθόν με το παρόν..!
Στο πλαίσιο λοιπόν του Persefone Saos Φέστιβαλ, με θέμα τη Μουσική Παράδοση της Σαμοθράκης, ξεκινήσαμε ήδη από πέρσι να τιμούμε τις παλιές γενιές οργανοπαιχτών, που κράτησαν ζωντανή τη μουσική παράδοση του τόπου καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα.
Ο λόγος φέτος για τη μουσική οικογένεια Στεργίου. Γενάρχης της μουσικής οικογένιας ο Γιώργης Στεργίου, που γεννήθηκε το 1879 στη Κερασιά Σαμοθράκης. Στην αρχή έμαθε λύρα από τον θείο του Γιάννη Κορδώνια. Στις αρχές του αιώνα παίρνει βιολί γιατί ακούει καλούς βιολιτζήδες που έρχονται και παίζουν περιστασιακά στη Σαμοθράκη από τα γύρω νησιά: Λήμνο, Μυτιλήνη, Ίμβρο, Τένεδο.
Ο γιος του Κυριάκος περιγράφει την εμπειρία του όταν άκουσε τον πατέρα του να παίζει: …… Ο πατέρας μου δεν ήταν αυστηρός, αλλά από τα πολλά ίσως τα παιδιά που είχε δεν έδειχνε… Ήθελε να προχωρήσουμε στα γράμματα… εγώ όμως όταν πρωτάκουστα, αυτή τη μουσική που έβγαζε στο βιολί, σηκώθηκε το πετσί μου, ανατρίχιασα!… περάσανε από εδώ πολλοί και καλοί μουσικοί απ’ την Ίμβρο, τη Μυτιλήνη, τη Λήμνο, και όσοι τον άκουγαν το ίδιο έλεγαν…
Ο Κυριάκος Στεργίου βέβαια αποτέλεσε τον άνθρωπο-σύμβολο της σαμοθρακίτικης μουσικής παράδοσης και είναι ένας από τους βασικότερους εκπροσώπους της μουσικής στη Σαμοθράκη από το β΄ μισό του 20ού αιώνα και τις αρχές του 21ου. Σε ένα μέρος της κουβέντας που είχαμε μου έλεγε: …Όταν καθίσω να παίξω, έρχεται το ένα το κομμάτι μετά το άλλο· είναι αποθηκευμένα μες στο κεφάλι μου. Αν καθίσω τώρα, θα βγουν ούτε εγώ ξέρω πόσα συρτά, τζεμπέκ’κα, καρσιλαμάδες, άπειρα, αμέτρητα… Τα δικά μας τα παίζω δίχως να σκεφτώ. Στο μπάλο παίζεις ελεύθερα, είσαι ελεύθερος...
και συνεχίζει «…Η μουσική σου δίνει ζωή όταν τη νιώθεις, σου δίνει ζωή!..»
Δύο σημαντικά μέλη της μουσικής οικογένειας Στεργίου τα ανίψια του Κυριάκου. Ο Μανόλης Στεργίου και ο αδερφός του Γιώργος Στεργίου.
Ο Μανόλης γεννήθηκε το 1948 στη Χώρα. Ξεκίνησε από 15 χρονών να παίζει μπουζούκι και μετά «έπιασε» το λαούτο. Ήταν αυτοδίδακτος, όπως κι όλοι οι μουσικοί της γενιάς του. Άκουγε μουσικές στους μπάλους στο ραδιόφωνο και προσπαθούσε να τα ψάξει στο όργανο… με τα αυτί... Ήταν ο πρώτος που έφερε το μπουζούκι στο νησί…. Και έτσι επιρεάζει και τον αδερφό του τον Γιώργο, που μετά τον στρατό παίρνει το μπουζούκι και ξεκινά να παίζει του σκοπούς του μπάλου …
Ο Μανώλης και ο Γιώργος, παλαίμαχοι της τέχνης του οργανοπαίχτη, εμπειρικοί και αυτοδίδακτοι οργανοπαίκτες, που μάθαιναν με τ’ αυτί,, που εξαιτίας του θείου τους του Κυριάκου Στεργίου, ήρθαν σε επαφή με τη μουσική και τα μουσικά όργανα. Ο Μανώλης και ο Γιώργος Στεργίου είχαν άλλα επαγγέλματα αλλά περιστασιακά ασκούσαν και τον ρόλο του οργανοπαίχτη, γιατί η κοινότητα τους αναγνωρίζει κυρίως με τη μουσική τους ιδιότητα, ως διαχειριστές και φορείς του τοπικού ρεπερτορίου. Είναι αυτοί που ήξεραν καλά τις ιδιαίτερες χορευτικές και μουσικές προτιμήσεις των συντοπιτών τους, και αναπτύσσονται μεταξύ τους ειδικές σχέσεις αλληλοεπικοινωνίας κατά την επιτέλεση της γλεντικής διαδικασίας. Ο Μανώλης και ο Γιώργος Στεργίου πρωτοστάτησαν στα μουσικά δρώμενα του νησιού, στους γάμους, στις βαφτίσεις, στις γιορτές και τα πανηγύρια, προκαλώντας και προσκαλώντας, κατά βάση, τον χορό γιατί ως γνωστό η μουσική το τραγούδι κι ο χορός αποτελούν μια αδιάσπαστη ενότητα, και μια αδιαχώρητο τριάδα ήδη από την αρχαιότητα. Πριν τους ακούσουμε σε 4 οργανικούς σκοπούς – (χορούς) και πριν δώσω το λόγο στην πρόεδρο του συλλόγου μας. Θα ήθελα να τους ευχαριστήσω για την μεγάλη προσφορά τους στην τοπική κοινωνία, στην παραδοσιακή μουσική και στον Μουσικό Πολιτισμό της Σαμοθράκης.
https://www.facebook.com/lefteris.navrozidis/videos/1864013894172880
https://www.facebook.com/reel/703259339188904
https://www.facebook.com/100023843285129/videos/pcb.1981312956006795/1073601601550452
https://www.facebook.com/100023843285129/videos/pcb.1981312956006795/744883414959503
https://www.facebook.com/100023843285129/videos/pcb.1981312956006795/1071712108264174