Το Νομαρχιακό Διαμέρισμα Έβρου σε συνεργασία με τον Σύλλογο Φίλων Μουσικής Σαμοθράκης "Αρμονίας Γένεσις" και τη συμπαράσταση του Δήμου Σαμοθράκης διοργάνωσε συναυλία με την Παιδική Χορωδία Σαμοθράκης και θέμα "μουσικές από τις Καταγραφές του Νικόλαου Φαρδύ στη Σαμοθράκη του 19ου αιώνα".

Η συναυλία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 13 Ιουλίου και ώρα 21:00 στην πίσω αυλή της εκκλησίας "Η κοίμηση της Θεοτόκου στη Χώρα Σαμοθράκης.
Πρόλογος της εκδήλωσης

Οι πρώτες πληροφορίες για τη μουσική στη Σαμοθράκη τον 19ο αιώνα, προέρχονται από τα χειρόγραφα του τοπικού λογίου Νικόλαου Φαρδύ, τα οποία μελέτησε, σχολίασε και επιμελήθηκε της έκδοσης τους ο μουσικολόγος Μάρκος Δραγούμης. Ο Φαρδύς γεννήθηκε στη Σαμοθράκη, σπούδασε ψαλτική στην ευαγγελική σχολή της Σμύρνης και ιατρική στη Μασσαλία. Το 1888 επέστρεψε στη Σαμοθράκη όπου άσκησε την ιατρική, αρθρογράφησε σε εφημερίδες και περιοδικά γύρω από θέματα με λογοτεχνικό, λαογραφικό, ιατρικό και γλωσσολογικό περιεχόμενο, έψαλλε και ασχολήθηκε με την καταγραφή και μελέτη της τοπικής μουσικής. Επηρεασμένος από τον ελληνικό διαφωτισμό και τον ρομαντισμό, έγινε θερμός υποστηρικτής της σχέσης μεταξύ της νεοελληνικής δημοτικής και της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Στη συλλογή του με ελληνικά δημοτικά τραγούδια κατέγραψε μεταξύ άλλων και δεκατρία τραγούδια που άκουσε στο νησί. Ο Φαρδύς, ερευνώντας τη δημοτική μουσική και την ποίηση, κατέληξε σε ορισμένες βασικές θέσεις και παρατήρησε ότι: την πατρίδα εκάστης μελωδίας… μετ’ ακριβείας δεν δυνάμεθα να προσδιορίσουμε. Η θέση αυτή, η οποία διατυπώνεται στα τέλη του 19ου αιώνα, έρχεται να επιβεβαιωθεί από τη θεωρία των δικτύων που εφαρμόζεται στη σύγχρονη εθνογραφική έρευνα και σύμφωνα με την οποία ο μουσικός πολιτισμός κάθε περιοχής προσεγγίζεται ως μια πολιτισμική οντότητα που βρίσκεται σε συνεχή ανταλλαγή και συνεύρεση με άλλες όμορες γεωγραφικές περιοχές.
Ο Φαρδύς ξεχώρισε τα σαμοθρακίτικα τραγούδια σε δυο κατηγορίες: τα εκτάκτων περιστάσεων και τα συνηθισμένα. Στα πρώτα κατέγραψε εννιά τραγούδια του σαμοθρακίτικου γάμου, ενώ συνηθισμένα θεώρησε αυτά που τραγουδιόντουσαν και διασκέδαζαν τον κόσμο σε κάθε δημόσιο χώρο. Οι καταγραφές περιλαμβάνουν τη μουσική των τραγουδιών σε βυζαντινή παρασημαντική. Ωστόσο τα κείμενά τους δεν αναδεικνύουν το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, αλλά τους λόγιους τύπους της γλώσσας. Ο Φαρδύς, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πρώτους μελετητές (όπως και οι σύγχρονοί του Bourgault-Ducoudray και Γεώργιος Παχτίκος) που ασχολούνται συστηματικότερα με τη δημοτική μουσική.
Ο Σύλλογος Φίλων Μουσικής Σαμοθράκης θέλοντας να συμβάλει στην κατανόηση, διατήρηση και διάδοση της πλούσιας μουσικής παράδοσης του τόπου, διοργάνωσε αυτό το αφιέρωμα στις μουσικές καταγραφές του Νικολάου Φαρδύ. Πρόκειται για ένα μουσικό υλικό που καταγράφτηκε στη Σαμοθράκη τον 19ου αιώνα. Ο Φαρδύς άκουσε αυτές τις μελωδίες και τα τραγούδια σε διάφορους χώρους του νησιού: σε σπίτια, οικογενειακές γιορτές, χορούς, γλέντια, κ.ά. φτάνοντας σήμερα σε μας μέσω των χειρογράφών του. Η Παιδική Χορωδία Σαμοθράκης την περασμένη χρονιά 2008, μελέτησε βασισμένη σ’ αυτό το υλικό, αποκτώντας τη χαρά της αναδημιουργίας του και το οποίο είναι στην ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσει στη σημερινή συναυλία.

Γιώτα Τηγανούρια - Αραβία

Ο Φαρδύς γράφει για τη δημοτική μουσική και ποίηση:

«…Οι δημοτικές μελωδίες δημιουργούνται από συγκεκριμένα πρόσωπα που μένουν όλως στην αφάνεια.
Με άλλα λόγια προέρχονται από μουσικά προικισμένους κατοίκους της υπαίθρου που παραμένουν ανώνυμοι και δεν διεκδικούν τον τίτλο του δημιουργού ή την εμπορικοποίηση του προϊόντος τους.…»